Беларуская мова - выключна выразная, самабытная. У роднай мове наш народ адлюстраваў сьвет такім, якім яго бачыў. Скурнае слова нясе ў сабе код, разумення наваколля, інфармацыю аб тым, як чалавеку ставіцца да той ці іншай з'явы, разумець тую ці іншую падзею.
Беларускі народны паэт і педагог Я.Колас заклікаў старанна навучаць сваю родную мову, ведаць і любіць лепшыя творы беларускай літаратуры, таму што родная мова – гэта першы крыніца, праз якую мы пазнаём жыццё і акаляючы нас святло.
Авалодванне роднай мовай як сродкам зносін і пазнання навакольнай рэчаіснасці з'яўляецца адным з найважнейшых набыткаў дзіцяці ў дашкольным узросце. Гэты перыяд традыцыйна лічыцца самым спрыяльным для авалодвання мовай (як роднай, так і іншай) у сувязі з шэрагам псіхалагічных асаблівасцей дзяцей: сензітыўнасцю да засваення мовы, актыўнай памяццю, лёгкасцю фарміравання станоўчай матывацыі маўленчай дзейнасці. Вядучая роля належыць сям'і, якая пастаянна кантактуе з дзецьмі і ад якой дзеці пераймаюць, засвойваюць культуру маўлення.
Аднак, у наш час беларускамоўнае асяроддзе ў сям'і адсутнічае. Бацькі, дзеці якіх наведваюць дашкольную ўстанову, увогуле не звяртаюцца да беларускай народнай культуры. Для большасці дзяцей дашкольнага ўзросту першай мовай, якую яны чуюць ад бацькоў, на якой вучацца размаўляць з маленства, з'яўляецца руская. Такім чынам, маўленчыя сітуацыі, у якіх аказваюцца дзеці, не ствараюць у іх жыццёвай неабходнасці размаўляць па-беларуску.
Таму бацькам сёння трэба ставіць перад сабой задачы, якія не толькі раскрыюць дзецям багацце і непаўторнасць роднай мовы, а затым і вырашаць розныя маўленчыя задачы – камунікатыўныя, пазнавальныя, але і ў саміх фарміраваць жаданне размаўляць на беларускай мове.
У гэтым выпадку паўнацэннае маўленчае выхаванне ў першую чаргу абапіраецца на мастацкае слова.
Знаёмствы дзяцей з беларускім фальклорам , а таксама лепшымі класічнымі творамі для маленькіх дзяцей, дазволяць адвесці дзіця ў атмасферу жывога беларускага слова, раскрываюць яго багацце і прыгажосць. У працэсе слухання твораў у дзяцей назіраецца асаблівая цікавасць да гучання мастацкага слова. Яны адчуваюць яго рытмічнасць, мілагучнасць, вобразнасць, заўважаюць і паўтараюць вобразныя выразы, удалыя і трапныя параўнанні. Літаратурныя творы адкрыюць дзіцяці свет слоўнага мастацтва, дапамагаюць выхаваць цікавасць і любоў да кнігі, уменне яе слухаць і разумець, эмацыйна адгукнуцца на прадстаўляемыя падзеі, садзейнічаць і суперажываць героям, спачуваць ім – адным словам, закласці основу літаратурнага выхавання дзяцей, стаўлення іх як будучых слухачоў і чытачоў.
Важнае значэнне мае чытанне кніг з ілюстрацыямі . Адлюстраванне на малюнку можа служыць апорай для прыцягвання ўвагі, цэласнага ўспрымання зместу, узбагачэнне слоўніка яскравымі вобразамі, параўнаннямі.
Бацькам неабходна прадугледжваць праслухоўванне дзецьм і беларускіх народных калыханак, песень, забаўлянак, кароткіх вершаў, якое суправаджаецца адпаведнымі зместу дзеяннямі (закалыхванне лялек, плясканне ў далоні, прытопванне, падскокі і да т.п.), паўтарэнне гукаперайманняў, асобных слоў,
Расказванне невялікіх па аб'ёму казак трэба суправаджаць інсцэніроўкамі, што забяспечыць их успрыманне і разуменне, заахвоціць да паўтарэння слоў, выразаў, песень.
Шкодна нагружаць маляня складаным маўленчым матэрыялам, прымушаць паўтараць незразумелыя яму словы, завучваць складаныя па форме, змесце і аб'ёме верш, чытаць мастацкія творы, прызначаныя дзецям школьнага ўзросту.
Пасля чытання важна высветліць, што і як зразумеў дзіця. Не абавязкова гэта рабіць адразу, можна праз некаторы час пагаварыць з дзіцём пра прачытанае. Гэта прывучае дзіця аналізаваць сутнасць прачытанага, а акрамя таго, вучыць звязнаму, паслядоўнаму маўленню, замацоўвае ў слоўніку новыя словы. Бо чым дасканалейшая гаворка дзiцяцi, тым больш паспяхова будзе яго навучанне ў школе.
Чытанне – гэта уютны сямейны вечар, калі клопаты вялікага свету засталіся за сценамі вашага дома, а Вы і Ваша гадзіна належаць толькі Вашым дзецям.
Больш чытайце дзецям, расказвайце казкі, загадвайце загадкі. Вобразная, багатая сінонімамі, эпітэтамі і апісаннямі размова ў дзяцей дашкольнага ўзросту з'ява вельмі рэдкая. Вельмі важна, каб дзіця чуў мову правільную, выразную, на прыкладзе якой фарміруецца яго ўласнае маўленне. Мастацкая літаратура дапаможа вам у развіцці маўлення дзяцей і фарміраванні ўстойлівай цікавасці і каштоўнаснае стаўленне да беларускай мовы, жаданне авалодаць і размаўляць на ёй.
Развіццё маўлення дзіцяці, авалодванне багаццямі роднай мовы, літаратуры, мастацтва – асноўныя элементы фарміравання асобы, нацыянальнай самасвядомасці дзяцей дашкольнага ўзросту, далучэння яго да вытокаў нацыянальнай культуры.
https://sites.google.com/view/web-cvest-ehay-kazatnic-bai/галоўная-старонка
Паважаныя дзеці і дарослыя, запрашаем Вас прыняць удзел у літаратурным квэсці!
Гульня-спаборніцтва «ЧЫЙ КРУГ КАЛЯ СНАПА ХУТЧЭЙ ЗБЯРЭЦЦА»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: развіваць уменні бегу ў розных напрамках, хуткасць рэакцыі, спрыт; выхоўваць пачуццё калектывізму.
Абсталяванне: 3—4 снапы.
Апісанне гульні.
Па зале ставяцца некалькі снапоў, вакол іх становяцца дзеці, узяўшыся за рукі. Пад беларускую народную мелодыю ўсе разбягаюцца па зале і выконваюць розныя танцавальныя рухі. Па заканнэнні мелодыі трэба хуценька сабрацца ля свайго снапа. Пераможцам з'яўляецца тая каманда, якая выканае задание першай.
Гульня «ЛЯНОК»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: практыкаваць ваўменні ўзгадняць рухі са словамі песні; выхоўваць пачуццё калектывізму.
Абсталяванне: хустка для бабулі.
Апісанне гульні.
3 ліку ўдзельнікаў гульні выбіраецца бабуля. Астатнія становяцца ў круг і пытаюцца:
— Што ты, бабуля, нам прасці дасі?
Бабуля выходзіць у цэнтр круга і адказвае:
— Старым бабулькам — воўны пасмачку,
А прыгожым маладзічкам — белы лянок!
Пасля гэтага дзеці разам з бабуляй пачынаюць спяваць, паказваючы рухамі дзеянні, пра якія гаворыцца ў песні:
А мы сеялі, сеялі лянок,
Белы, слаўны кужалёк!
Урадзіся, наш лянок!
Урадзіся, кужалёк!
Мы лянок ірвалі, выбіралі,
У снапочкі збіралі,
Малацілі, абівалі,
У полі слалі,
Урадзіўся лянок,
Белы, слаўны кужалёк!
Правілы гульні: дзеці павінны дакладна выконваць дзеянні, якія паказвае бабуля.
Гульня «КОШКА I МЫШКА»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: развіваць хуткасць рэакцыі; выхоўваць пачуццё калектывізму.
Матэрыял: маскі кошкі і мышкі
Апісанне гульні.
Па лічылцы дзеці выбіраюць кошку і мышку. Усе астатнія, узяўшыся зарукі, становяцца ў круг. Круг размыкаюць у двух месцах, утвараючы вароты. Мышка знаходзіцца ў крузе, а кошка — па-за кругам. Па сігнале кошка імкнецца злавіць мышку. Кошка можа трапіць у круг толькі праз вароты. Мышка бегае, дзе хоча, пралазіць пад рукамі дзяцей. Калі кошка зловіць мышку, яны мяняюцца ролямі.
Правілы гульні: кошка і мышка павінны часта мяняцца ролямі.
Гульня «АГАРОДНІК»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: удасканальваць навыкі хадзьбы па крузе, бегу са зменай тэмпу і напрамку; развіваць увагу.
Абсталяванне: не патрабуецца.
Апісанне гульні. Кожны з дзяцей называе сябе якой-небудзь агароднінай (рэпай, рэдзькай, цыбуляй, морквай, радыскай і г.д.) і становіцца ў круг. Адзін з дзяцей выбіраецца агароднікам. Ён выходзіць на сярэдзіну круга і стукае палкай аб зямлю. У яго пытаюцца:
—Хто там?
—Агароднік!
—Чаго прыйшоў?
—Рэпу ўзяць!
Пасля такога адказу ўсе вядуць карагод і спяваюць:
Зверху рэпа зялёная,
У сярэдзіне тоўстая,
К канцу вострая.
Хавае хвост пад сябе.
Хто да яе не падыдзе,
Усялякі за віхор возьме.
Агароднік павінен адгадаць, хто з дзяцей назваў сябе рэпай. Калі ён адгадае, рэпа ўцякае, інакш агароднік зловіць яе і павядзе ў свой агарод.
Правілы гульні: агароднік не павінен ведаць, хто назваўся рэпай; адгадваць ён можа тры разы, калі не адгадае, яго мяняюць.
Гульня “ЛАВІЦЬ КУРЫ”
Узрост: малодшыя, старэйшыя..
Задачы: удасканальваць навыкі бегу з лоўляй і ўхіленнем; развіваць спрыт, вынослівасць, настойлівасць.
Матэрыял: хусцінка або ручнік.
Апісанне гульні.
Дзеці выбіраюць пеўня, усе астатнія — куры.
Певень расстаўляе рукі і гоніць курэй пад печ:
—Кыш пад пен, кыш пад печ...
Потым певень пытае:
—А колькі вас ёсць?
—Колькі ў лесе дроў!
Куры разбягаюцца, а певень ловіць іх. Пасля ўсе садзяцца на лаву, певень скручвае пытку з хусткі або ручніка. 3 кожнай курыцай у яго адбываецца размова:
—На чым сядзіш?
—На ганачку.
—За што трымаешся?
—За клямачку.
—А што гэта збоку?
—Бочка.
—А што ў бочцы?
—Мёд.
—А каму есці?
—Мне, а пеўню нос у смале.
Тады певень б'е пыткай курыцу,
тая ўцякае і хаваецца. Калі ж курыца на пытанне «Каму есці?» адказвае: «Певень, для цябе мядок», — ён яе не чапае, а пераходзіць да наступнай.
Правілы гульні: певень павінен лавіць курэй на абмежаванай плошчы.
Гульня «КАЛЯДА»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Заданы: развіваць фізічныя здольнасці, кемлівасць, знаходлівасць, уменне пераўвасабляцца; выхоўваць пачуццё павагі да традыцыйных беларускіх святаў, пачуццё калектывізму.
Абсталяванне: розны фізкультурны інвентар.
Апісанне гульні.
3 ліку ўдзельнікаў гульні выбіраецца Каляда і старэйшы. Дзеці ўтвараюць паўмесячык, кожны трымае ў руках падарунак (цацкі, малюнкі...) Калядзе.
Старэйшы прамаўляе:
Ехала Каляда з Полацка
У маляваным вазочку,
На вароненькім канёчку,
Заехала Каляда...
Старэйшы называе імя ўдзельніка гульні. Каляда пытаецца ў яго, напрыклад: «Васіль, Васіль, чым даруеш Каляду?» Хлопчык называе свой падарунак і аддае яго Калядзе. Каляда гаворыць: «Дзякуй табе за твой добры падарунак». (Можна прапанаваць дарыць Калядзе “фізкультурныя” падарункі» — розныя практыкаванні.) Гэтак называецца імя кожнага дзельніка гульні. Напрыканцы Каляда прамаўляе: «А зараз я зраблю вам такі падарунак, які ні за золата, ні за грошы не купіш. Адгадайце, што гэта?» Дзеці пачынаюць агадваць. А Каляда гаворыць: Давайце праспяваем калядную песню. Яе за грошы не купіш!» Дзеці спяваюць калядную песню, Каляда скача, падбіраючы пад мелодыю розныя рухі.
Гульня «КАЗЁЛ»
Узрост:«Чамучкі» (старэйшыя), «Фантазёры».
Заданы: садзейнічаць стварэню добрага настрою, развіваць дыялагічнае маўленне дзяцей; выхоўваць спрытнасць, хуткасць рэакцыі.
Абсталяванне: маска казла.
Апісанне гульні:
3 ліку ўдзельнікаў гульні выбіраюцца казёл і дзед. Казёл не павінен ведаць, хто з удзельнікаў гульні абраны на ролю дзеда. Дзеці утвараюць паўмесячык, у сярэдзіне якога стаіць казёл, і вядуць дыялог.
Дзеці. Дзе ты хадзіў, казёл? Дзе бадзяўся, казёл?
Казёл. Хадзіў я па лясах, па палях.
Дзеці. Чаму цябе там ваўкі не елі?
Казёл. Не баюся я ні ў лесе ваўкоў,
Hi ў полі стральцоў.
Толькі баюся старога дзеда.
Пасля гэтых слоў дзеці моцна рамаўляюць: «Дзед, лаві казла!» Дзед пачынае лавіць казла, які імкнецца дабегчы да вызначанай мяжы. Калі дзед зловіць яго, то будзе выконваць ролю казла, калі не — выбіраецца новы дзед. Перад гульнёй пазначаецца мяжа, за якой казёл будзе ў небяспецы.
Гульня «МЯДЗВЕДЗЬ»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: развіваць фізічныя здольнасці, кемлівасць, знаходлівасць; выхоўваць пачуццё калектывізму;
Абсталяванне: шапка і вяроўка для мядзведзя, шапка важака, бубен.
Апісанне гульні.
Выбіраецца мядзведзь (мішка), важак, музыка. Узяўшыся зарукі, дзеці ўтвараюць паўмесячык. Важак прыводзіць мядзведзя ў памяшканне і вядзе яго да дзяцей. Побач стаіць музыка з бубнам. Важак прамаўляе:
—Мішка, павесялі народ! Пака жы нам, як жанчыны хлеб месяць.
Мішка паказвае. Дзеці паўтараюць усе яго рухі.
— Пакажы, як яны ідуць на поле працаваць?
Мішка ледзь ідзе, спыняецца, слухае, углядаецца ў неба, нюхае (дзеці робяць тое самае).
— Ну-ка, мішка, пакажы, як яны ідуць з поля дадому.
Мішка ідзе хутка, нават подбегам.
— Пакажы, як мужык дровы коле. Як касу нясе. Як косіць і г.д.
Важак прамаўляе:
—Дзякуй, мішка, павесяліў народ. Пайшлі.
Хоча вывесці мядзведзя, але той не ідзе, упіраецца.
—Дзеці, мішка вельмі любіць вясёлыя народныя гульні.
Мядзведзь і важак становяцца ў круг, вызначыўшы новага важака і мядзведзя. Кожны важак і мядзведзь уносяць новыя элементы ў гульню. Для таго каб дзеці развівалі творчую фантазію, можна прапанаваць ім загадзя размер- кавацца па парах і падрыхтаваць новыя дзеянні.
Гульня «ЖУРАВЕЛЬ»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: практыкаваць ва ўменні трымаць раўнавагу; развіваць спрыт, увагу; выхоўваць хуткасць рэакцыі.
Абсталяванне: «масток» (даўжыня 2—3 м), шапка жураўля.
Апісанне гульні.
Сярод удзельнікаў гульні выбіраецца журавель (хлопчык) ці жураўка (дзяўчынка). Дзеці па парах (пажадана, каб у пары былі хлопчык і дзяўчынка) становяцца паўмесяцам. Узяўшыся за рукі, яны падымаюць то правую, то левую нагу (імітуюць рухі жураўля). Журавель на некаторай адлегласці (3—4 м) важна ходзіць па «балоце».
Дзеці гавораць спакойна:
Як павадзіўся журавель
Да нашых канапель.
Такі-такі чубаты,
Такі-такі насаты!
Потым усе моцна прамаўляюць: «Хапай, журавель!», і першая пара хутка бяжыць па масточку цераз «балота». Журавель павінен дакрануцца рукой да дзяўчынкі, а калі жураўка — то да хлопчыка. Калі жураўлю пашанцуе, на яго месцы застаецца той, хто застаўся без пары. Гульня працягваецца.
Перад гульнёй пазначаецца «балота» і «масток»
(даўжынёй 2—3 м).
Гульня «ПРЭЛА-ГАРЭЛА»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: развіваць хуткасць рэакцыі, кемлівасць, спрыт, умение дзейнічаць па сігнале.
Матэрыял: цацкі.
Апісанне гульні. Да пачатку гульні выхавальнік у розных месцах пляцоўкі хавае цацкі.Дзеці становяцца ў круг і гавораць наступныя словы:
Прэла-гарэла,
За мора ляцела,
А як прыляцела,
Дзе-небудзь села.
Хто першы знойдзе,
Той сабе возьме.
Пасля гэтага яны разбягаюцца па пляцоўцы і шукаюць схаваныя цацкі.
Правілы гульні: дзеці не павінны бачыць, куды выхавальнік хавае цацкі; пераможцам лічыцца той, хто болып іх знойдзе.
Гульня «ЗАМАРОЖАНЫЯ»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Заданы: удасканальваць навыкі бегу пры змяненні тэмпу і напрамку; выхоўваць смеласць, сумленнасць.
Абсталяванне: не патрэбна.
Апісанне гульні.
Дзеці выбіраюць Дзеда Мароза па лічылцы:
Дзед Мароз, Дзед Мароз
Бабу снежную прынёс.
Баба, баба, снегавуха,
Не хапай мяне за вуха!
I разбягаюцца па пляцоўцы. Дзед Мароз бяжыць за імі і імкнецца дакрануцца да каго-небудзь рукой, замарозіць. Замарожаны павінен спыніцца і расставіць рукі ў бакі. Гульня заканчваецца, калі будуць замарожаны ўсе дзеці. Затым выбіраюць новага Дзеда Мароза і пачынаюць гульню спачатку.
Правілы гульні: замарожанае дзіця павінна расставіць рукі ў бакі і не рухацца.
Гульня «ЗАІНЬКА»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: развіваць увагу, спрыт, каардынацыю рухаў, хуткасць рэакцыі.
Абсталяванне: шапачка зайца.
Апісанне гульні. Д зеці бяруцца зарукі і ўтвараюць круг. У сярэдзіне — заінька. Усе спяваюць:
Заінька бялюсенькі,
Заінька шарусенькі!
Праскачы ў дзірачку
Ды не пабі спіначку!
На гэтыя словы зайчык імкнецца выскачыць з круга, але дзеці не пускаюць: хутка прысядаюць, як толькі ён набліжаецца да каго-небудзь з іх.
Пасля гэтага дзеці спяваюць далей:
Заінька, павярніся,
Шэранькі, павярніся!
Тупні ножкай, паскачы
Ды ў далоні запляшчы!
Пры заканчэнні песні ўсе павінны запляскаць у далоні. Гэтым момантам карыстаецца зайка: ён дакранаецца да каго-небудзь з дзяцей і хутка становіцца на яго месца.
Той, хто застаўся без месца, павінен выконваць ролю заінькі.
Правілы гульні: пры набліжэнні заінькі ігракі павінны хутка ўзяцца зарукі; калі яны не паспеюць зрабіць гэтага, той, да каго дакрануўся зайчык, займае яго месца.
Гульня «ХОДЗІЦЬ ЛІСКА ЛЯ ВАКОНЦА»
Задачы: удасканальваць навыкі бегу ўрассыпную; развіваць спрыт, арыенціроўку, хуткасць рэакцыі.
Матэрыял: маска лісы.
Рухі: імітаваць паводзіны і рухі лісы — хадзіць урассыпную, як ліса; уцякаць у «норку» пасля слоў «прэч ад нас».
Ходзіць ліска ля ваконца,
Маніць дзетак каля плетак:
“Ах вы, дзеткі, многа вас”.
Дзеці. Рыжа шапка, прэч ад нас!
Гульня «ГАРЛАЧЫК»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: практыкаваць ва ўменні хутка бегаць, дзейнічаць па сігнале, арыентавацца ў наваколлі; развіваць увагу.
Матэрыял: медальёны-гарлачыкі, капялюш.
Апісанне гульні. Дзеці сядзяць у крузе на кукішках — гэта гарлачыкі. Па крузе ходзіць пакупнік. Спыніўшыся каля каго-небудзь, ён пытаецца:
Колькі каштуе гарлачык?
Дзіця адказвае:
За гарлачык гэты
Дай нам зусім крышку:
Каб ніколі не хварэць,
Маннай кашы лыжку.
Пасля гэтых слоў дзіця-гарлачык паднімаецца наногі і бяжыць па крузе ў адным напрамку, а пакупнік — насустрач яму. Кожны імкнецца заняць свабоднае месца. Той, хто спазняецца, становіцца пакупніком.
Правілы гульні: дзеці павінны бегчы па крузе ў розных напрамках пасля слоў «...маннай кашы лыжку», кожны з іх імкнецца заняць свабоднае месца.
|
Гульня «ФАРБЫ»
Узрост: малодшыя, старэйшыя.
Задачы: практыкаваць ва ўменні бегаць з ухіленнем і лоўляй; развіваць памяць, кемлівасць.
Матэрыял: фарбы рознакаляровыя (напрыклад, з паперы) на кожнага ўдзельніка; адзенне для гаспадара і Несцеркі; абруч (дом для фарбы).
Апісанне гульні.
Дзеці выбіраюць гаспадара фарбаў і адгадчыка Несцерку. Усе астатнія — фарбы.
Несцерка адыходзіць убок, а гаспадар і фарбы ціхенька згаворваюцца, хто які колер будзе мець. Назву фарбам можа даваць гаспадар або кожная сама выбірае сабе які-небудзь колер. Гаспадар павінен добра запомніць, які колер мае тая ці іншая фарба.
Калі колеры размеркаваны, фарбы і гаспадар прысядаюць на кукішкі і робяць выгляд, што засынаюць. Тут да іх прыходзіць Несцерка, тупае некалькі разоў нагой і гаворыць:
—Стук-стук!
Гаспадар прачынаецца і пытаецца:
—Хто тут?
—Несцерка!
—Чаго прыйшоў?
—Па фарбу!
—Па якую?
Несцерка называе які-небудзь колер, напрыклад:
—Па сінюю!
Калі такога колеру сярод фарбаў няма, гаспадар гаворыць:
—Такой фарбы ў нас няма!
А ўсе «фарбы» пляскаюць у ладкі і прыгаворваюць:
Пайдзі за сіненькі лясок,
Знайдзі сіні чабаток.
Панасі, панасі
I нам прынясі!
Пасля гэтых слоў Несцерка адыходзіць убок, потым вяртаецца і працягвае з гаспадаром гутарку:
—Стук-стук!
—Хто там?
—Несцерка!
—Чаго прыйшоў?
—Па фарбу!
—Па якую?
—Па белую!
Калі белая фарба ёсць, гаспадар яму гаворыць:
— Ёсць белая фарба, бяры яе! Фарба ўцякае, а Несцерка яе ловіць.
Правілы гульні: дзіця-фарба павінна бегчы ў загадзя абазначанае месца; злоўленая фарба наступны раз у гульні ўдзел не прымае.
Гуд.П.А. Ад Каляд да Пакроваў. / Пад рэд. JI.I. Жук. — Мн.:
Выд. ТАА "Красіка-Прынт", 2000.
Беларускія народныя казкі
"Зайкава хатка"
![]() |
"Коцік, пеўнік і лісіца"
![]() Слухаць...Слухаць...Слухаць...
|
"Курачка-рабка"
![]() |
"Піліпка-сынок"
![]() |
"Як курачка пеўніка ратавала"
![]() |
"Каток - залаты лабок"
![]() |
"Селянін, мядзведзь і лісіца"
![]() |
"Як кот звяроў напалохаў"
![]() |
"Кот Максім"
![]() |
Адным са спосабаў вывучэння беларускай мовы з'яўляецца прагляд мультфільмаў. У займальнай і цікавай форме мульцяшныя персанажы дапамагаюць нам хутчэй зразумець і вывучыць мову, паколькі словы і фразы, якія выкарыстоўваюцца ў іх, намнога лягчэй, чым у тых жа фільмах і кнігах. Вы развіваеце навык успрымання беларускай мовы на слых, пачынаеце разумець гумар носьбітаў мовы і вучыцеся натуральнай гаворкі. Прадстаўляем вашай увазе падборку з найбольш папулярных мультфільмаў, якія зробяць лягчэй ваш няпросты шлях у вывучэнні беларускай мовы.
Вывучэнне мовы з дапамогай мультфільмаў не ўяўляе складанасцяў і з'яўляецца адным з самых цікавых спосабаў. Вядома, выключна іх праглядам беларускую мову не вывучыш, аднак беларускія мультфільмы дапамогуць дашкольнікам больш даведацца пра родную мову. І, вядома ж, глядзець мультфільмы – гэта не толькі карысна, але і цікава! Прыемнага ўсім прагляду!
Паважаныя бацькі! Прапануем Вам народныя забаўлянкі, лічылкі, калыханкі, якія можна выкарыстоўваць у штодзённых зносінах з дзецьмі. Няхай гэтыя маленькія творы мастацтва дапамогуць адчуць прыгажосць і непаўторнасць роднай мовы, спрыяюць выхаванню павагі да свайго народу, далучаць Вашых дзяцей да непаўторнага свету паэзіі.
Забаўлянкі
У куце сядзіць мядзведзь У куце сядзіць мядзведзь, Хустку вышывае, А лісічка-невялічка Хатку прыбірае. А каток пячэ аладкі, Масла падлівае. Мышанятка жвава, гладка Катку памагае.
|
Ягорачка Горкай, горкай, горачкай Ішоў малы Ягорачка. Ваўкоў не баяўся, Страхаў не пужаўся. Выразаў Ягорачка Дудачку-свісцёлачку, I свістаў ён птушачкай, Птушачкай-пяюшачкай.
|
Сядзіць мядзведзь на калодзе Сядзіць мядзведзь на калодзе, Капшук вышывае, А сыны-медзведзяняткі Шоўкам падшываюць. Стары заяц-работнічак На скрыпцы грае, А лісіца, а хітрыца З куста выглядае.
|
Кую, кую ножку Кую, кую ножку, Паеду ў дарожку. Дарожка крывая, Кабылка сляпая, Еду, еду, еду, Ніяк не даеду. Прыпрагу сароку, Паеду далёка, У новай кашулі Да майго дзядулі. Скоранька паеду, Каб паспець к абеду. Ладкі ладком Ладкі ладком, Піражкі з мядком, Кашка з алеем, Есці не ўмеем.
|
Ладу, ладу, ладкі - Ладу, ладу, ладкі Дзе былі? - У бабкі. - А што елі? - Кашку. - А што пілі? - Малачко. Бабулька казала, Як нас частавала: - Прыходзьце часцей, Пачастую смачней: Дам вам сыраквашкі, Бярозавай кашкі.
|
Люлі-люлі-люлі Люлі-люлі-люлі, Прыляцелі куры, Селі на варотах У чырвоных ботах. Сталі сакатаці - Што курачкам даці? Ці ячменю жменьку? Ці гарошку трошку? Ці жыта карыта? Ці бобу каробу? Трэба даць ім грэчкі, Каб неслі яечкі.
|
Сарока-варона Сарока-варона На прыпечку сядзела, Кашку варыла, Дзетак карміла. Гэтаму дала, Гэтаму дала, Гэтаму дала, Гэтаму дала, А гэтаму не дала. Гэты пальчык - Вялікі гультайчык: Круп не драў,
|
Сонейка-сонца Сонейка-сонца, Выгляні ў аконца, Пасвяці нам трошку, Дам табе гарошку.
|
|
Лічылкі |
||
Ішла кошка па раялі... Ішла кошка па раялі, Наступіла на педалі I ад болю закрычала: - Мяу!
|
Ішла кукушка міма сеці... Ішла кукушка міма сеці, А за ёй пішчалі дзеці. Кук-мак, кук-мак, Выбірай адзін кулак. Ку-ку, ку-ку, Прынімай адну руку. Ішоў баран... Ішоў баран Па крутым гарам, Вырваў траўку, Палажыў на лаўку. Хто яе возьме, Той вон пойдзе.
|
Кацілася торба Кацілася торба З высокага горба, А ў той торбе Хлеб, пшаніца. З кім жадаеш Ты дзяліцца?
|
Я сядзеў, чытаў газету... Я сядзеў, чытаў газету, Нехта выпусціў ракету. Раз, два, тры - Гэта, верна, будзеш ты.
|
Хадзіў буська па балоту... Хадзіў буська па балоту, Ён шукаў сабе работу. Шукаў, шукаў, не знайшоў I заплакаў дый пайшоў.
|
Кацілася яблычка па агароду... Кацілася яблычка па агароду I упала прама ў воду. Бульк!
|
Раз, два, тры, чатыры, пяць... Раз, два, тры, чатыры, пяць, Выйшаў зайчык пагуляць, А за зайцам - шэры воўк, Воўк у зайцах знае толк.
|
Раз, два, тры, чатыры... Раз, два, тры, чатыры, Кошку грамаце вучылі: Не чытаць, не пісаць, А за мышкамі скакаць.
|
Раз, два, тры, чатыры, пяць... Раз, два, тры, чатыры, пяць, Выйшаў месяц пагуляць, А за месяцам луна - Аставайся ты адна.
|
Калыханкі |
||
А ты, каток шэры А ты, каток шэры, Ў цябе хвосцік белы. Прыйдзі, каток, начаваць I дзіцятка калыхаць.
|
А ты, коцінька-каток А ты, коцінька-каток, Ў цябе шэранькі хвасток. Ты прыходзь к нам начаваць, Будзеш Янку калыхаць, А я шэраму катку За работу заплачу - Дам гарлачык малака I кавалак пірага.
|
Баю, баіньку, баю Баю, баіньку, баю. Не лажыся на краю. Не лажыся на краёк, Прыйдзе шэранькі ваўчок. Цябе схопіць за бачок. |
Праілюстраваныя і агучаныя дзіцячыя кнігі, вясёлыя песенькі ды мілагучныя калыханкі, чытанкі, мультфільмы, і ўсё гэта на беларускай мове!
Кнігі дзеткам:
- беларускія народныя казкі
- аўтарскія казачныя гісторыі
- пазнавальныя кнігі
Усе кнігі яскрава праілюстраваныя і прафесійна агучаныя, разлічаныя на дашкольны і малодшы школьны ўзрост.
"Чытанка для дзіцячага садка" утрымлівае больш за 300 казак, вершаў і апавяданняў.
Песенькі:
Слухаючы музычныя творы dream-band "Агатка" цяжка ўседзець на месцы, бо гэта суцэльная весялосць і гарэзлівасць! У "Краіне казак" вы знойдзеце песні на словы беларускіх паэтаў (Р.Барадуліна, І.Бурсава, А.Хадановіча і інш.), а таксама зборнік тэматычных песенек-размінак.
Альбом "Мой сябар анёлак" - супольны музычны праект Змітра Вайцюшкевіча, WZ-orkiestra і салістаў з шэрагу беларускіх гуртоў на вершы Арцёма Кавалеўскага!
Калыханкі:
Улюбёныя і малавядомыя, аўтэнтычныя і сучасныя, — ў "Краіне казак" вы знойдзеце калыханку на любы густ. І нават зможаце прачытаць і вывучыць словы, каб наступным разам праспяваць яе свайму дзіцяці самім!
Калыханкі ў выкананні Змітра Вайцюшкевіча абавязкова прыдуцца даспадобы і дзеткам, і дарослым!
35 аўтарскіх аўдыёказак Сяргея Вітушкі, Алены Масла і Ігара Кузьмініча, "Казачкі на добры сон" Віталя Краўчанкі!
Карткі Домана для самых маленькіх.
У «Краіне казак» з'явілася «Чытанка для дзіцячага садка» (укладальнікі Вінцук Вячорка і Пётра Садоўскі)
І шмат, шмат беларускіх мультфільмаў.
Спампаваць праграму бясплатна можна тут:
https://play.google.com/store/apps/s?id=org.alex73.android.dzietkam .
На нашай неабсяжнай планете Зямля ёсць маленькі куточак, мілы сэрцу кожнага беларуса. Гэта родная краіна-Беларусь. Спрадвеку беларусы клапаціліся аб сваім родным краі і ганарыліся ім.Пра гэта сведчаць тыя скарбы народнай мудрасці, што захаваліся да сённяшняга часу.
Нашы продкі спакон вякоў пакланяліся сілам прыроды, у той жа час яны адчувалі сябе яе неад'емнай часткай. У каханні да прыроднага асяроддзя і пазітыўным стаўленні да яго беларусы выхоўвалі сваіх дзяцей.
Таямніцы прыроды маленькае дзіця спасцігала з дапамогай вуснага паэтычнага слова.
Прыказкі і прымаўкі - адны з самых старажытных жанраў, якія на працягу многіх стагоддзяў акумулявалі ў сабе найбольш характэрныя ўяўленні людзей ад з'явах прыроды.
Прапануем Вам азнаеміцца з некаторымі выразамі народнай мудрасці.
Прыказкі і прымаўкі пра прадметы і з'явы нежывой прыроды
Зямелька-маці наша: і паіць, і корміць, і адзявае нас.
Вада агню не таварыш.
З малых крыніцаў вялікая рака нараджаецца.
Месяц светіць, ды не грэе
Сонца нізка-вечар блізкая.
Не ўсякая туча дождж дае.
Дождж намачыў, а солнык высушыць.
Каб не было снегу, не было б і следу.
Прыказкі і прымаўкі пра прыкметы розных часоў года
Вясной лісток, восенню сучок.
Няма ў сакавіку вады-няма ў красавіку травы.
Красавік цяпло нясе.
Мокра ў маі, будуць пышныя караваі.
Што летам народзіцца, тое зімою спатрэбіцца.
Рыхтуй летам сані, а зімой павозкі.
Жнівень жні і косіць-на сталах багацця дастаткова.
Як настаў верасень, дык туман кожны дзень.
Кастрычнік ходзіць па краі і гоніць птушак з гаю.
У лістападзе гола ў садзе.
Паляцелі снегіры- будзе снежна на двары.
З Калядаў сонца паварочвае на лета.
Багата снегу- багатая хлеба.
Январь зямлю студзіць.
У лютым востры мароз, кароткая зіма.
Завіруха і мяцелі ў лютым наляцелі.
Прыказкі і прымаўкі пра расліны
Лес і вадародныя брат і сястра.
Дзе дубы, там і грыбы.
Што ў лесе родзіцца, тое ў хаце згодзіцца.
Высокае дрэва здалёку відаць.
Вялікага дуба з малым карэннем не бывае.
Прыказкі і прымаўкі пра жывел
Н е ўсё тое рыба, што ўвадзе плавае .
Мурашка невялікая, а горы капае.
Пакармі птушак зімою, яны адплацяць вясною.
Ластаўка дзень пачынае, а салавей канчае.
Прыказкі і прымаўкі пра чалавека
Першую ягадку ў роціку, каб не балеў жывоцік.
Чалавека вочы водзяць.
Пастаў вушкі на верхавіну-пачуеш.
Як ем, то глухі і нямы.
Дзе баліць, туды і хукаеш.
Прыказкі і прымаўкі пра хлеб
Жывём, ды хлеб жуем.
Хто ў неба глядзіць, той без хлеба сядзіць.
Хто працаваць рады, той будзе хлебам багаты.
На панскім полі хлеба не заробіш.
Пусты колас галаву высока паднімае.
Як не стала хлеба, дык і нож не трэба.
Хлеб у хаце гаспадар.
Прыказкі і прымаўкі пра Радзіму.
Чалавек без Радзімы, як салавей без песні.
Толькі таму пашана будзе, хто Радзіму не на словах любіць.
За Радзіму палю будзь героем ля бою.
Мінск - сталіца - усяму свету святліца.
На Радзіму сонца светіць бясконца.
Родная земля мякчэйшая за чужую пярыну.
Ад душы працуеш - Радзіму шануеш.
На родным полі расце лепшая доля.
Той патрыёт, хто змагаецца за народ.
Бацькоў любі, старых паважай, здароўе беражы, Радзіме верна служы.
"Вясёлка" - часопiс для дзяцей i iх бацькоў
"Буся" - чытанка-маляванка для дашкольнікаў
Народныя казкі для дзетак ад ЮНІСЕФ
Вершы.ru - нацыянальны паэтычны партал, на якiм вы знойдзеце вершы для дзяцей на беларускай мове
http://www.vershy.ru/category/vershy-dlya-dzyatsei
Казкi беларускiя