Скарбонка беларускай мовы

                       

Кансультацыя "Роля бацькоў у развіцці беларускага маўлення дзіцяці"

                                   

Беларуская мова - выключна выразная, самабытная. У роднай мове наш народ адлюстраваў сьвет такім, якім яго бачыў. Скурнае слова нясе ў сабе код, разумення наваколля, інфармацыю аб тым, як чалавеку ставіцца да той ці іншай з'явы, разумець тую ці іншую падзею.

Беларускі народны паэт і педагог Я.Колас заклікаў старанна навучаць сваю родную мову, ведаць і любіць лепшыя творы беларускай літаратуры, таму што родная мова – гэта першы крыніца, праз якую мы пазнаём жыццё і акаляючы нас святло.

Авалодванне роднай мовай як сродкам зносін і пазнання навакольнай рэчаіснасці з'яўляецца адным з найважнейшых набыткаў дзіцяці ў дашкольным узросце. Гэты перыяд традыцыйна лічыцца самым спрыяльным для авалодвання мовай (як роднай, так і іншай) у сувязі з шэрагам псіхалагічных асаблівасцей дзяцей: сензітыўнасцю да засваення мовы, актыўнай памяццю, лёгкасцю фарміравання станоўчай матывацыі маўленчай дзейнасці. Вядучая роля належыць сям'і, якая пастаянна кантактуе з дзецьмі і ад якой дзеці пераймаюць, засвойваюць культуру маўлення.

 Аднак, у наш час беларускамоўнае асяроддзе ў сям'і адсутнічае. Бацькі, дзеці якіх наведваюць дашкольную ўстанову, увогуле не звяртаюцца да беларускай народнай культуры. Для большасці дзяцей дашкольнага ўзросту першай мовай, якую яны чуюць ад бацькоў, на якой вучацца размаўляць з маленства, з'яўляецца руская. Такім чынам, маўленчыя сітуацыі, у якіх аказваюцца дзеці, не ствараюць у іх жыццёвай неабходнасці размаўляць па-беларуску.

Таму бацькам сёння трэба ставіць перад сабой задачы, якія не толькі раскрыюць дзецям багацце і непаўторнасць роднай мовы, а затым і вырашаць розныя маўленчыя задачы – камунікатыўныя, пазнавальныя, але і ў саміх фарміраваць жаданне размаўляць на беларускай мове.

У гэтым выпадку паўнацэннае маўленчае выхаванне ў першую чаргу абапіраецца на мастацкае слова.

Знаёмствы дзяцей з беларускім фальклорам , а таксама лепшымі класічнымі творамі для маленькіх дзяцей, дазволяць адвесці дзіця ў атмасферу жывога беларускага слова, раскрываюць яго багацце і прыгажосць. У працэсе слухання твораў у дзяцей назіраецца асаблівая цікавасць да гучання мастацкага слова. Яны адчуваюць яго рытмічнасць, мілагучнасць, вобразнасць, заўважаюць і паўтараюць вобразныя выразы, удалыя і трапныя параўнанні. Літаратурныя творы адкрыюць дзіцяці свет слоўнага мастацтва, дапамагаюць выхаваць цікавасць і любоў да кнігі, уменне яе слухаць і разумець, эмацыйна адгукнуцца на прадстаўляемыя падзеі, садзейнічаць і суперажываць героям, спачуваць ім – адным словам, закласці основу літаратурнага выхавання дзяцей, стаўлення іх як будучых слухачоў і чытачоў.

Важнае значэнне мае чытанне кніг з ілюстрацыямі . Адлюстраванне на малюнку можа служыць апорай для прыцягвання ўвагі, цэласнага ўспрымання зместу, узбагачэнне слоўніка яскравымі вобразамі, параўнаннямі.

Бацькам неабходна прадугледжваць праслухоўванне дзецьм і беларускіх народных калыханак, песень, забаўлянак, кароткіх вершаў, якое суправаджаецца адпаведнымі зместу дзеяннямі (закалыхванне лялек, плясканне ў далоні, прытопванне, падскокі і да т.п.), паўтарэнне гукаперайманняў, асобных слоў,

Расказванне невялікіх па аб'ёму казак трэба суправаджаць інсцэніроўкамі, што забяспечыць их успрыманне і разуменне, заахвоціць да паўтарэння слоў, выразаў, песень.

Шкодна нагружаць маляня складаным маўленчым матэрыялам, прымушаць паўтараць незразумелыя яму словы, завучваць складаныя па форме, змесце і аб'ёме верш, чытаць мастацкія творы, прызначаныя дзецям школьнага ўзросту.

Пасля чытання важна высветліць, што і як зразумеў дзіця. Не абавязкова гэта рабіць адразу, можна праз некаторы час пагаварыць з дзіцём пра прачытанае. Гэта прывучае дзіця аналізаваць сутнасць прачытанага, а акрамя таго, вучыць звязнаму, паслядоўнаму маўленню, замацоўвае ў слоўніку новыя словы. Бо чым дасканалейшая гаворка дзiцяцi, тым больш паспяхова будзе яго навучанне ў школе.

Чытанне – гэта уютны сямейны вечар, калі клопаты вялікага свету засталіся за сценамі вашага дома, а Вы і Ваша гадзіна належаць толькі Вашым дзецям.

Больш чытайце дзецям, расказвайце казкі, загадвайце загадкі. Вобразная, багатая сінонімамі, эпітэтамі і апісаннямі размова ў дзяцей дашкольнага ўзросту з'ява вельмі рэдкая. Вельмі важна, каб дзіця чуў мову правільную, выразную, на прыкладзе якой фарміруецца яго ўласнае маўленне. Мастацкая літаратура дапаможа вам у развіцці маўлення дзяцей і фарміраванні ўстойлівай цікавасці і каштоўнаснае стаўленне да беларускай мовы, жаданне авалодаць і размаўляць на ёй.

Развіццё маўлення дзіцяці, авалодванне багаццямі роднай мовы, літаратуры, мастацтва – асноўныя элементы фарміравання асобы, нацыянальнай самасвядомасці дзяцей дашкольнага ўзросту, далучэння яго да вытокаў нацыянальнай культуры.

згарнуць

Лiтаратурны web-квэст

https://sites.google.com/view/web-cvest-ehay-kazatnic-bai/галоўная-старонка

Web-квэст "Ехаў казачнік Бай"

Паважаныя дзеці і дарослыя, запрашаем Вас прыняць удзел у літаратурным квэсці!

Перайсці на старонку web-квэсту

згарнуць

Квэст "Незвычайнае падарожжа з Дзедам Барадзедам"

Беларускія народныя гульні

Гульня-спаборніцтва «ЧЫЙ КРУГ КАЛЯ СНАПА ХУТЧЭЙ ЗБЯРЭЦЦА»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: развіваць уменні бегу ў розных напрамках,     хуткасць рэакцыі, спрыт; выхоўваць пачуццё калектывізму.

Абсталяванне: 3—4 снапы.

Апісанне гульні.

Па зале ставяцца некалькі снапоў, вакол іх становяцца дзеці, узяўшыся за рукі. Пад беларускую народную мелодыю ўсе разбягаюцца па зале і выконваюць розныя танцавальныя рухі. Па заканнэнні мелодыі трэба хуценька сабрацца ля свайго снапа. Пераможцам з'яўляецца тая каманда, якая выканае задание першай.

 

 

Гульня «ЛЯНОК»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: практыкаваць ваўменні ўзгадняць рухі са словамі песні; выхоўваць пачуццё калектывізму.

Абсталяванне: хустка для бабулі.

Апісанне гульні.

3 ліку ўдзельнікаў гульні выбіраецца бабуля. Астатнія ста­новяцца ў круг і пытаюцца:

—          Што ты, бабуля, нам прасці дасі?

Бабуля выходзіць у цэнтр круга і адказвае:

—          Старым бабулькам — воўны пасмачку,

А прыгожым маладзічкам — белы лянок!

Пасля гэтага дзеці разам з бабуляй пачынаюць спяваць, паказваючы рухамі дзеянні, пра якія гаворыцца ў песні:

А мы сеялі, сеялі лянок,

Белы, слаўны кужалёк!

Урадзіся, наш лянок!

Урадзіся, кужалёк!

Мы лянок ірвалі, выбіралі,

У снапочкі збіралі,

Малацілі, абівалі,

У полі слалі,

Урадзіўся лянок,

Белы, слаўны кужалёк! 

Правілы гульні: дзеці павінны дакладна выконваць дзеянні, якія паказвае бабуля.

 

Гульня «КОШКА I МЫШ­КА»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: развіваць хуткасць рэакцыі; выхоўваць пачуццё калектывізму.

Матэрыял: маскі кошкі і мышкі

Апісанне гульні.

Па лічылцы дзеці выбіраюць кошку і мышку. Усе астатнія, узяўшыся зарукі, становяцца ў круг. Круг размыкаюць у двух месцах, утвараючы вароты. Мышка знаходзіцца ў крузе, а кошка — па-за кругам. Па сігнале кошка імкнецца злавіць мышку. Кошка можа трапіць у круг толькі праз вароты. Мышка бегае, дзе хоча, пралазіць пад рукамі дзяцей. Калі кошка зловіць мышку, яны мяняюцца ролямі.

Правілы гульні: кошка і мышка павінны часта мяняцца ролямі.

 

 

Гульня «АГАРОДНІК»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: удасканальваць навыкі хадзьбы па крузе, бегу са зменай тэмпу і напрамку; развіваць увагу.

Абсталяванне: не патрабуецца.

Апісанне гульні. Кожны з дзяцей называе сябе якой-небудзь агароднінай (рэпай, рэдзькай, цыбуляй, морквай, радыскай і г.д.) і становіцца ў круг. Адзін з дзяцей выбіраецца агароднікам. Ён выходзіць на сярэдзіну круга і стукае палкай аб зямлю. У яго пытаюцца:

—Хто там?

—Агароднік!

—Чаго прыйшоў?

—Рэпу ўзяць!

Пасля такога адказу ўсе вядуць карагод і спяваюць:

Зверху рэпа зялёная,

У сярэдзіне тоўстая,

К канцу вострая.

Хавае хвост пад сябе.

Хто да яе не падыдзе,

Усялякі за віхор возьме.

Агароднік павінен адгадаць, хто з дзяцей назваў сябе рэпай. Калі ён адгадае, рэпа ўцякае, інакш агароднік зловіць яе і павядзе ў свой агарод.

Правілы гульні: агароднік не павінен ведаць, хто назваўся рэпай; адгадваць ён можа тры разы, калі не адгадае, яго мяняюць.

 

 

Гульня “ЛАВІЦЬ КУРЫ”

Узрост: малодшыя, старэйшыя..

Задачы: удасканальваць навыкі бегу з лоўляй і ўхіленнем; развіваць спрыт, вынослівасць, настойлівасць.

Матэрыял: хусцінка або ручнік.

Апісанне гульні.

Дзеці выбіраюць пеўня, усе астатнія — куры.

Певень расстаўляе рукі і гоніць курэй пад печ:

—Кыш пад пен, кыш пад печ...

Потым певень пытае:

—А колькі вас ёсць?

—Колькі ў лесе дроў!

Куры разбягаюцца, а певень ловіць іх. Пасля ўсе садзяцца на лаву, певень скручвае пытку з хусткі або ручніка. 3 кожнай курыцай у яго адбываецца размова:

—На чым сядзіш?

—На ганачку.

—За што трымаешся?

—За клямачку.

—А што гэта збоку?

—Бочка.

—А што ў бочцы?

—Мёд.

—А каму есці?

—Мне, а пеўню нос у смале.

Тады певень б'е пыткай курыцу,

тая ўцякае і хаваецца. Калі ж курыца на пытанне «Каму есці?» адказ­вае: «Певень, для цябе мядок», — ён яе не чапае, а пераходзіць да наступнай.

Правілы гульні: певень павінен лавіць курэй на абмежаванай плошчы.

 

 

Гульня «КАЛЯДА»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Заданы: развіваць фізічныя здольнасці, кемлівасць, знаходлівасць, уменне пераўвасабляцца; выхоўваць пачуццё павагі да традыцыйных беларускіх святаў, пачуццё калектывізму.

Абсталяванне: розны фізкультурны інвентар.

Апісанне гульні.

3 ліку ўдзельнікаў гульні выбіраецца Каляда і старэйшы. Дзеці ўтвараюць паўмесячык, кожны трымае ў руках падарунак (цацкі, малюнкі...) Калядзе.

Старэйшы прамаўляе:

Ехала Каляда з Полацка

У маляваным вазочку,

На вароненькім канёчку,

Заехала Каляда...

Старэйшы называе  імя ўдзельніка гульні. Каляда пытаецца ў яго, напрыклад: «Васіль, Васіль, чым  даруеш Каляду?» Хлопчык называе свой падарунак і аддае яго Калядзе. Каляда гаворыць: «Дзякуй табе за твой добры падарунак». (Можна прапанаваць дарыць Калядзе “фізкультурныя”  падарункі» — розныя практыкаванні.) Гэтак называецца імя кожнага дзельніка гульні. Напрыканцы Каляда прамаўляе: «А зараз я зраблю вам такі падарунак, які ні за золата, ні за грошы не купіш. Адгадайце, што гэта?» Дзеці пачынаюць агадваць. А Каляда гаворыць: Давайце праспяваем калядную песню. Яе за грошы не купіш!» Дзеці спяваюць калядную песню, Каляда скача, падбіраючы пад мелодыю розныя рухі.

 

 

Гульня «КАЗЁЛ»

Узрост:«Чамучкі» (старэйшыя), «Фантазёры».

Заданы: садзейнічаць стварэню добрага настрою, развіваць дыялагічнае маўленне дзяцей; выхоўваць спрытнасць, хуткасць рэакцыі.

Абсталяванне: маска казла.

Апісанне гульні:

3 ліку ўдзельнікаў гульні выбіраюцца казёл і дзед. Казёл не павінен ведаць, хто з удзельнікаў гульні абраны на ролю дзеда. Дзеці утвараюць паўмесячык, у сярэдзіне якога стаіць казёл, і вядуць дыялог.

Дзеці. Дзе ты хадзіў, казёл? Дзе бадзяўся, казёл?

Казёл. Хадзіў я па лясах, па палях.

Дзеці. Чаму цябе там ваўкі не елі?

Казёл. Не баюся я ні ў лесе ваўкоў,

             Hi ў полі стральцоў.

             Толькі баюся старога дзеда.

Пасля гэтых слоў дзеці моцна рамаўляюць: «Дзед, лаві казла!» Дзед пачынае лавіць казла, які імкнецца дабегчы да вызначанай мяжы. Калі дзед зловіць яго, то будзе выконваць ролю казла, калі  не — выбіраецца новы дзед. Перад гульнёй пазначаецца мяжа, за якой казёл будзе ў небяспецы.

 

Гульня «МЯДЗВЕДЗЬ»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: развіваць фізічныя здольнасці, кемлівасць, знаходлівасць; выхоўваць пачуццё калектывізму;

Абсталяванне: шапка і вяроўка для мядзведзя, шапка важака, бубен.

Апісанне гульні.

Выбіраецца мядзведзь (мішка), важак, музыка. Узяўшыся зарукі, дзеці ўтвараюць паўмесячык. Ва­жак прыводзіць мядзведзя ў памяшканне і вядзе яго да дзяцей. Побач стаіць музыка з бубнам. Важак прамаўляе:

—Мішка, павесялі народ! Пака жы нам, як жанчыны хлеб месяць.

Мішка паказвае. Дзеці паўтараюць усе яго рухі.

—        Пакажы, як яны ідуць на поле працаваць?

Мішка ледзь ідзе, спыняецца, слухае, углядаецца ў неба, нюхае (дзеці робяць тое самае).

—        Ну-ка, мішка, пакажы, як яны ідуць з поля дадому.

Мішка ідзе хутка, нават подбегам.

— Пакажы, як мужык дровы коле. Як касу нясе. Як косіць і г.д.

Важак прамаўляе:

—Дзякуй, мішка, павесяліў на­род. Пайшлі.

Хоча вывесці мядзведзя, але той не ідзе, упіраецца.

—Дзеці, мішка вельмі любіць вясёлыя народныя гульні.

Мядзведзь і важак становяцца ў круг, вызначыўшы новага ва­жака і мядзведзя. Кожны важак і мядзведзь уносяць новыя элемен­ты ў гульню. Для таго каб дзеці развівалі творчую фантазію, можна прапанаваць ім загадзя размер- кавацца па парах і падрыхтаваць новыя дзеянні.

 

 

Гульня «ЖУРАВЕЛЬ»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: практыкаваць ва ўменні трымаць раўнавагу; развіваць спрыт, увагу; выхоўваць хуткасць рэакцыі.

Абсталяванне: «масток» (даўжыня 2—3 м), шапка жураўля.

Апісанне гульні.

Сярод удзельнікаў гульні выбіраецца журавель (хлопчык) ці жураўка (дзяўчынка). Дзеці па парах (пажадана, каб у пары былі хлопчык і дзяўчынка) становяцца паўмесяцам. Узяўшыся за рукі, яны падымаюць то правую, то ле­вую нагу (імітуюць рухі жураўля). Журавель на некаторай адлегласці (3—4 м) важна ходзіць па «балоце».

Дзеці гавораць спакойна:

Як павадзіўся журавель

Да нашых канапель.

Такі-такі чубаты,

Такі-такі насаты!

Потым усе моцна прамаўляюць: «Хапай, журавель!», і першая пара хутка бяжыць па масточку цераз «балота». Журавель павінен дакрануцца рукой да дзяўчынкі, а калі жураўка — то да хлопчыка. Калі жураўлю пашанцуе, на яго месцы застаецца той, хто застаўся без пары. Гульня працягваецца.

Перад гульнёй пазначаецца «балота» і «масток»

(даўжынёй 2—3 м).

 

 

Гульня «ПРЭЛА-ГАРЭЛА»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: развіваць хуткасць рэакцыі, кемлівасць, спрыт, умение дзейнічаць па сігнале.

Матэрыял: цацкі.

Апісанне гульні. Да пачатку гульні выхавальнік у розных месцах пляцоўкі хавае цацкі.Дзеці становяцца ў круг і гавораць наступныя словы:

Прэла-гарэла,

За мора ляцела,

А як прыляцела,

Дзе-небудзь села.

Хто першы знойдзе,

Той сабе возьме.

Пасля гэтага яны разбягаюцца па пляцоўцы і шукаюць схаваныя цацкі.

Правілы гульні: дзеці не павінны бачыць, куды выхавальнік хавае цацкі; пераможцам лічыцца той, хто болып іх знойдзе.

 

 

Гульня «ЗАМАРОЖАНЫЯ»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Заданы: удасканальваць навыкі бегу пры змяненні тэмпу і напрамку; выхоўваць смеласць, сумленнасць.

Абсталяванне: не патрэбна.

Апісанне гульні.

Дзеці выбіраюць Дзеда Мароза па лічылцы:

Дзед Мароз, Дзед Мароз

Бабу снежную прынёс.

 Баба, баба, снегавуха,

Не хапай мяне за вуха!

I разбягаюцца па пляцоўцы. Дзед Мароз бяжыць за імі і імкнецца дакрануцца да каго-небудзь рукой, замарозіць. Замарожаны павінен спыніцца і расставіць рукі ў бакі. Гульня заканчваецца, калі будуць замарожаны ўсе дзеці. Затым выбіраюць новага Дзеда Мароза і пачынаюць гульню спачатку.

Правілы гульні: замарожанае дзіця павінна расставіць рукі ў бакі і не рухацца.

 

 

Гульня «ЗАІНЬКА»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: развіваць увагу, спрыт, каардынацыю рухаў, хуткасць рэакцыі.

Абсталяванне: шапачка зайца.

Апісанне гульні. Д зеці бяруцца зарукі і ўтвараюць круг. У сярэдзіне — заінька. Усе спяваюць:

Заінька бялюсенькі,

 Заінька шарусенькі!

 Праскачы ў дзірачку

 Ды не пабі спіначку!

На гэтыя словы зайчык імкнецца выскачыць з круга, але дзеці не пускаюць: хутка прысядаюць, як толькі ён набліжаецца да каго-небудзь з іх.

Пасля гэтага дзеці спяваюць далей:

Заінька, павярніся,

Шэранькі, павярніся!

Тупні ножкай, паскачы

Ды ў далоні запляшчы!

Пры заканчэнні песні ўсе павінны запляскаць у далоні. Гэтым момантам карыстаецца зайка: ён дакранаецца да каго-небудзь з дзяцей і хутка становіцца на яго месца.

Той, хто застаўся без месца, павінен выконваць ролю заінькі.

Правілы гульні: пры набліжэнні заінькі ігракі павінны хутка ўзяцца зарукі; калі яны не паспеюць зрабіць гэтага, той, да каго дакрануўся зайчык, займае яго месца.

 

 

Гульня «ХОДЗІЦЬ ЛІСКА ЛЯ ВАКОНЦА»

Задачы: удасканальваць навыкі бегу ўрассыпную; развіваць спрыт, арыенціроўку, хуткасць рэакцыі.

Матэрыял: маска лісы.

Рухі: імітаваць паводзіны і рухі лісы — хадзіць урассыпную, як ліса; уцякаць у «норку» пасля слоў «прэч ад нас».

Ходзіць ліска ля ваконца,

Маніць дзетак каля плетак:

“Ах вы, дзеткі, многа вас”.

Дзеці. Рыжа шапка, прэч ад нас!

 

 

Гульня «ГАРЛАЧЫК»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: практыкаваць ва ўменні хутка бегаць, дзейнічаць па сігнале, арыентавацца ў наваколлі; развіваць увагу.

Матэрыял: медальёны-гарлачыкі, капялюш.

Апісанне гульні. Дзеці сядзяць у крузе на кукішках — гэта гарлачыкі. Па кру­зе ходзіць пакупнік. Спыніўшыся каля каго-небудзь, ён пытаецца:

Колькі каштуе гарлачык?

Дзіця адказвае:

За гарлачык гэты

Дай нам зусім крышку:

Каб ніколі не хварэць,

Маннай кашы лыжку.

Пасля гэтых слоў дзіця-гарлачык паднімаецца наногі і бяжыць па крузе ў адным напрамку, а пакупнік — насустрач яму. Кожны імкнецца заняць свабоднае месца. Той, хто спазняецца, становіцца пакупніком.

Правілы гульні: дзеці павінны бегчы па крузе ў розных напрамках пасля слоў «...маннай кашы лыж­ку», кожны з іх імкнецца заняць свабоднае месца.

 

Гульня «ФАРБЫ»

Узрост: малодшыя, старэйшыя.

Задачы: практыкаваць ва ўменні бегаць з ухіленнем і лоўляй; развіваць памяць, кемлівасць.

Матэрыял: фарбы рознакаляровыя (напрыклад, з паперы) на кожнага ўдзельніка; адзенне для гаспадара і Несцеркі; абруч (дом для фарбы).

Апісанне гульні.

Дзеці выбіраюць гаспадара фарбаў і адгадчыка Несцерку. Усе астатнія — фарбы.

Несцерка адыходзіць убок, а гаспадар і фарбы ціхенька згаворваюцца, хто які колер будзе мець. Назву фарбам можа даваць гаспадар або кожная сама выбірае сабе які-небудзь колер. Гаспадар павінен добра запомніць, які колер мае тая ці іншая фарба.

Калі колеры размеркаваны, фарбы і гаспадар прысядаюць на кукішкі і робяць выгляд, што засынаюць. Тут да іх прыходзіць Не­сцерка, тупае некалькі разоў нагой і гаворыць:

—Стук-стук!

Гаспадар прачынаецца і пытаецца:

—Хто тут?

—Несцерка!

—Чаго прыйшоў?

—Па фарбу!

—Па якую?

Несцерка называе які-небудзь колер, напрыклад:

—Па сінюю!

Калі такога колеру сярод фарбаў няма, гаспадар гаворыць:

—Такой фарбы ў нас няма!

А ўсе «фарбы» пляскаюць у ладкі і прыгаворваюць:

Пайдзі за сіненькі лясок,

Знайдзі сіні чабаток.

Панасі, панасі

I нам прынясі!

Пасля гэтых слоў Несцерка адыходзіць убок, потым вяртаецца і працягвае з гаспадаром гутарку:

—Стук-стук!

—Хто там?

—Несцерка!

—Чаго прыйшоў?

—Па фарбу!

—Па якую?

—Па белую!

Калі белая фарба ёсць, гаспадар яму гаворыць:

—   Ёсць белая фарба, бяры яе! Фарба ўцякае, а Несцерка яе ловіць.

Правілы гульні: дзіця-фарба павінна бегчы ў загадзя абазначанае месца; злоўленая фарба наступны раз у гульні ўдзел не прымае.

 

Гуд.П.А. Ад Каляд да Пакроваў. / Пад рэд. JI.I. Жук. — Мн.:
Выд. ТАА "Красіка-Прынт", 2000.

 

згарнуць

Аўдыёказкі для дзяцей

Беларускія народныя казкі 

"Зайкава хатка"
"Коцік, пеўнік і лісіца"
Слухаць...Слухаць...Слухаць...
"Курачка-рабка"
"Піліпка-сынок"
"Як курачка пеўніка ратавала"
"Каток - залаты лабок"
"Селянін, мядзведзь і лісіца"
"Як кот звяроў напалохаў"
"Кот Максім"
згарнуць

Беларускія мультфільмы для дзяцей

 

Адным са спосабаў вывучэння беларускай мовы з'яўляецца прагляд мультфільмаў. У займальнай і цікавай форме мульцяшныя персанажы дапамагаюць нам хутчэй зразумець і вывучыць мову, паколькі словы і фразы, якія выкарыстоўваюцца ў іх, намнога лягчэй, чым у тых жа фільмах і кнігах. Вы развіваеце навык успрымання беларускай мовы на слых, пачынаеце разумець гумар носьбітаў мовы і вучыцеся натуральнай гаворкі. Прадстаўляем вашай увазе падборку з найбольш папулярных мультфільмаў, якія зробяць лягчэй ваш няпросты шлях у вывучэнні беларускай мовы.

   Вывучэнне мовы з дапамогай мультфільмаў не ўяўляе складанасцяў і з'яўляецца адным з самых цікавых спосабаў. Вядома, выключна іх праглядам беларускую мову не вывучыш, аднак беларускія мультфільмы дапамогуць дашкольнікам больш даведацца пра родную мову. І, вядома ж, глядзець мультфільмы – гэта не толькі карысна, але і цікава! Прыемнага ўсім прагляду!

 

 

 

 

 

 

 

 
згарнуць

Забаўлянкі.Лічылкі.Калыханкі

 

Забаўлянкі.Лічылкі.Калыханкі

Паважаныя бацькі! Прапануем Вам народныя забаўлянкі, лічылкі, калыханкі, якія можна выкарыстоўваць у штодзённых зносінах з дзецьмі. Няхай гэтыя маленькія творы мастацтва дапамогуць адчуць прыгажосць і непаўторнасць роднай мовы, спрыяюць выхаванню павагі да свайго народу, далучаць Вашых дзяцей да непаўторнага свету паэзіі.

Забаўлянкі

У куце сядзіць мядзведзь

У куце сядзіць мядзведзь,

 Хустку вышывае,

 А лісічка-невялічка

 Хатку прыбірае.

 А каток пячэ аладкі,

 Масла падлівае.

 Мышанятка жвава, гладка

 Катку памагае.

 

 

Ягорачка

Горкай, горкай, горачкай

 Ішоў малы Ягорачка.

 Ваўкоў не баяўся,

 Страхаў не пужаўся.

 Выразаў Ягорачка

 Дудачку-свісцёлачку,

 I свістаў ён птушачкай,

 Птушачкай-пяюшачкай.

 

 

Сядзіць мядзведзь на калодзе

Сядзіць мядзведзь на калодзе,

 Капшук вышывае,

 А сыны-медзведзяняткі

 Шоўкам падшываюць.

 Стары заяц-работнічак

 На скрыпцы грае,

 А лісіца, а хітрыца

 З куста выглядае.

 

Кую, кую ножку

Кую, кую ножку,

 Паеду ў дарожку.

 Дарожка крывая,

 Кабылка сляпая,

 Еду, еду, еду,

 Ніяк не даеду.

 Прыпрагу сароку,

 Паеду далёка,

 У новай кашулі

 Да майго дзядулі.

 Скоранька паеду,

 Каб паспець к абеду.

Ладкі ладком

Ладкі ладком,

 Піражкі з мядком,

 Кашка з алеем,

 Есці не ўмеем.

 

Ладу, ладу, ладкі

- Ладу, ладу, ладкі

 Дзе былі?

 - У бабкі.

 - А што елі?

 - Кашку.

 - А што пілі?

 - Малачко.

 Бабулька казала,

 Як нас частавала:

 - Прыходзьце часцей,

 Пачастую смачней:

 Дам вам сыраквашкі,

 Бярозавай кашкі.

 

 

 

 

 

Люлі-люлі-люлі

Люлі-люлі-люлі,

 Прыляцелі куры,

 Селі на варотах

 У чырвоных ботах.

 Сталі сакатаці -

 Што курачкам даці?

 Ці ячменю жменьку?

 Ці гарошку трошку?

 Ці жыта карыта?

 Ці бобу каробу?

 Трэба даць ім грэчкі,

 Каб неслі яечкі.

 

 

 

 

 

 

Сарока-варона

Сарока-варона

 На прыпечку сядзела,

 Кашку варыла,

 Дзетак карміла.

 Гэтаму дала,

 Гэтаму дала,

 Гэтаму дала,

 Гэтаму дала,

 А гэтаму не дала.

 Гэты пальчык -

 Вялікі гультайчык:

 Круп не драў,

 

Сонейка-сонца

Сонейка-сонца,

 Выгляні ў аконца,

 Пасвяці нам трошку,

 Дам табе гарошку.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Лічылкі

Ішла кошка па раялі...

Ішла кошка па раялі,

 Наступіла на педалі

 I ад болю закрычала:

 - Мяу!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ішла кукушка міма сеці...

Ішла кукушка міма сеці,

 А за ёй пішчалі дзеці.

 Кук-мак, кук-мак,

 Выбірай адзін кулак.

 Ку-ку, ку-ку,

 Прынімай адну руку.

Ішоў баран...

Ішоў баран

 Па крутым гарам,

 Вырваў траўку,

 Палажыў на лаўку.

 Хто яе возьме,

 Той вон пойдзе.

 

Кацілася торба

Кацілася торба

 З высокага горба,

 А ў той торбе

 Хлеб, пшаніца.

 З кім жадаеш

 Ты дзяліцца?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Я сядзеў, чытаў газету...

Я сядзеў, чытаў газету,

 Нехта выпусціў ракету.

 Раз, два, тры -

 Гэта, верна, будзеш ты.

 

 

Хадзіў буська па балоту...

Хадзіў буська па балоту,

 Ён шукаў сабе работу.

 Шукаў, шукаў, не знайшоў

 I заплакаў дый пайшоў.

 

Кацілася яблычка па агароду...

Кацілася яблычка па агароду

 I упала прама ў воду.

 Бульк!

 

 

Раз, два, тры, чатыры, пяць...

Раз, два, тры, чатыры, пяць,

 Выйшаў зайчык пагуляць,

 А за зайцам - шэры воўк,

 Воўк у зайцах знае толк.

 

Раз, два, тры, чатыры...

Раз, два, тры, чатыры,

 Кошку грамаце вучылі:

 Не чытаць, не пісаць,

 А за мышкамі скакаць.

 

 

 

Раз, два, тры, чатыры, пяць...

Раз, два, тры, чатыры, пяць,

 Выйшаў месяц пагуляць,

 А за месяцам луна -

 Аставайся ты адна.

 

 

Калыханкі

А ты, каток шэры

А ты, каток шэры,

 Ў цябе хвосцік белы.

 Прыйдзі, каток, начаваць

 I дзіцятка калыхаць.

 

 

 

 

 

 

А ты, коцінька-каток

А ты, коцінька-каток,

 Ў цябе шэранькі хвасток.

 Ты прыходзь к нам начаваць,

 Будзеш Янку калыхаць,

 А я шэраму катку

 За работу заплачу -

 Дам гарлачык малака

 I кавалак пірага.

 

Баю, баіньку, баю

Баю, баіньку, баю.

 Не лажыся на краю.

 Не лажыся на краёк,

 Прыйдзе шэранькі ваўчок.

 Цябе схопіць за бачок.

згарнуць

"Чытанка для дзіцячага садка" на смартфонах

Праілюстраваныя і агучаныя дзіцячыя кнігі, вясёлыя песенькі ды мілагучныя калыханкі, чытанкі, мультфільмы, і ўсё гэта на беларускай мове!
Кнігі дзеткам:
- беларускія народныя казкі
- аўтарскія казачныя гісторыі
- пазнавальныя кнігі
   Усе кнігі яскрава праілюстраваныя і прафесійна агучаныя, разлічаныя на дашкольны і малодшы школьны ўзрост.
"Чытанка для дзіцячага садка" утрымлівае больш за 300 казак, вершаў і апавяданняў.
Песенькі:
   Слухаючы музычныя творы dream-band "Агатка" цяжка ўседзець на месцы, бо гэта суцэльная весялосць і гарэзлівасць! У "Краіне казак" вы знойдзеце песні на словы беларускіх паэтаў (Р.Барадуліна, І.Бурсава, А.Хадановіча і інш.), а таксама зборнік тэматычных песенек-размінак.
Альбом "Мой сябар анёлак" - супольны музычны праект Змітра Вайцюшкевіча, WZ-orkiestra і салістаў з шэрагу беларускіх гуртоў на вершы Арцёма Кавалеўскага!
Калыханкі:
  Улюбёныя і малавядомыя, аўтэнтычныя і сучасныя, — ў "Краіне казак" вы знойдзеце калыханку на любы густ. І нават зможаце прачытаць і вывучыць словы, каб наступным разам праспяваць яе свайму дзіцяці самім!
Калыханкі ў выкананні Змітра Вайцюшкевіча абавязкова прыдуцца даспадобы і дзеткам, і дарослым!
   35 аўтарскіх аўдыёказак Сяргея Вітушкі, Алены Масла і Ігара Кузьмініча, "Казачкі на добры сон" Віталя Краўчанкі!
Карткі Домана для самых маленькіх.
У «Краіне казак» з'явілася «Чытанка для дзіцячага садка» (укладальнікі Вінцук Вячорка і Пётра Садоўскі)

І шмат, шмат беларускіх мультфільмаў.

Спампаваць праграму бясплатна можна тут:

 https://play.google.com/store/apps/s?id=org.alex73.android.dzietkam .

згарнуць

Прыказкі і прымаўкі -багацце беларускай мовы.

На нашай неабсяжнай планете Зямля ёсць маленькі куточак, мілы сэрцу кожнага беларуса. Гэта родная краіна-Беларусь. Спрадвеку беларусы клапаціліся аб сваім родным краі і ганарыліся ім.Пра гэта сведчаць тыя скарбы народнай мудрасці, што захаваліся да сённяшняга часу. 

Нашы продкі спакон вякоў пакланяліся сілам прыроды, у той жа час яны адчувалі сябе яе неад'емнай часткай. У каханні да прыроднага асяроддзя і пазітыўным стаўленні да яго беларусы выхоўвалі сваіх дзяцей.

Таямніцы прыроды маленькае дзіця спасцігала з дапамогай вуснага паэтычнага слова.

Прыказкі і прымаўкі - адны з самых старажытных жанраў, якія на працягу многіх стагоддзяў акумулявалі ў сабе найбольш характэрныя ўяўленні людзей ад з'явах прыроды.

Прапануем Вам азнаеміцца ​​з некаторымі выразамі народнай мудрасці.

Прыказкі і прымаўкі пра прадметы і з'явы нежывой прыроды

Зямелька-маці наша: і паіць, і корміць, і адзявае нас.

Вада агню не таварыш.

З малых крыніцаў вялікая рака нараджаецца.

Месяц светіць, ды не грэе

Сонца нізка-вечар блізкая.

Не ўсякая туча дождж дае.

Дождж намачыў, а солнык высушыць.

Каб не было снегу, не было б і следу.

Прыказкі і прымаўкі пра прыкметы розных часоў года

Вясной лісток, восенню сучок.

Няма ў сакавіку вады-няма ў красавіку травы.

Красавік цяпло нясе.

Мокра ў маі, будуць пышныя караваі.

Што летам народзіцца, тое зімою спатрэбіцца.

Рыхтуй летам сані, а зімой павозкі.

Жнівень жні і косіць-на сталах багацця дастаткова.

Як настаў верасень, дык туман кожны дзень.

Кастрычнік ходзіць па краі і гоніць птушак з гаю.

У лістападзе гола ў садзе.

Паляцелі снегіры- будзе снежна на двары.

З Калядаў сонца паварочвае на лета.

Багата снегу- багатая хлеба.

Январь зямлю студзіць.

У лютым востры мароз, кароткая зіма.

Завіруха і мяцелі ў лютым наляцелі.

Прыказкі і прымаўкі пра расліны

Лес і вадародныя брат і сястра.

Дзе дубы, там і грыбы.

Што ў лесе родзіцца, тое ў хаце згодзіцца.

Высокае дрэва здалёку відаць.

Вялікага дуба з малым карэннем не бывае.

Прыказкі і прымаўкі пра жывел

Н е ўсё тое рыба, што ўвадзе плавае .

Мурашка невялікая, а горы капае.

Пакармі птушак зімою, яны адплацяць вясною.

Ластаўка дзень пачынае, а салавей канчае.

Прыказкі і прымаўкі пра чалавека 

Першую ягадку ў роціку, каб не балеў жывоцік.

Чалавека вочы водзяць.

Пастаў вушкі на верхавіну-пачуеш.

Як ем, то глухі і нямы.

Дзе баліць, туды і хукаеш.

Прыказкі і прымаўкі пра хлеб

Жывём, ды хлеб жуем.

Хто ў неба глядзіць, той без хлеба сядзіць.

Хто працаваць рады, той будзе хлебам багаты.

На панскім полі хлеба не заробіш.

Пусты колас галаву высока паднімае.

Як не стала хлеба, дык і нож не трэба.

Хлеб у хаце гаспадар.

Прыказкі і прымаўкі пра Радзіму.

Чалавек без Радзімы, як салавей без песні.

Толькі таму пашана будзе, хто Радзіму не на словах любіць.

За Радзіму палю будзь героем ля бою.

Мінск - сталіца - усяму свету святліца.

На Радзіму сонца светіць бясконца.

Родная земля мякчэйшая за чужую пярыну.

Ад душы працуеш - Радзіму шануеш.

На родным полі расце лепшая доля.

Той патрыёт, хто змагаецца за народ.

Бацькоў любі, старых паважай, здароўе беражы, Радзіме верна служы.

згарнуць

Вусная народная творчасць

Спасылкі на беларускія сайты

 

"Вясёлка" - часопiс для дзяцей i iх бацькоў

http://www.veselka.by

"Буся" - чытанка-маляванка для дашкольнікаў

http://www.veselka.by

Народныя казкі для дзетак ад ЮНІСЕФ

https://kazki.unicef.by

Вершы.ru - нацыянальны паэтычны партал, на якiм вы знойдзеце вершы для дзяцей на беларускай мове

http://www.vershy.ru/category/vershy-dlya-dzyatsei

Казкi беларускiя

http://kazki.by

згарнуць

Хвілінкі арфаграфіі